നോട്രെഡാം ഡി ഗ്രേസിലേക്കുള്ള തീര്‍ത്ഥാടനത്തിന്റെ ഉത്ഭവം പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ആരംഭിക്കുന്നു. പാരമ്പര്യമനുസരിച്ച്, 1034ല്‍, നോര്‍മാണ്ടിയിലെ ഡ്യൂക്ക് റോബര്‍ട്ട് ദി മാഗ്‌നിഫിഷ്യന്റ് ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് കപ്പല്‍ കയറുകയായിരുന്നു. പെട്ടെന്ന് ശക്തമായ കൊടുങ്കാറ്റുണ്ടായി. സുരക്ഷിതമായി തന്റെ ദേശങ്ങളിലേക്ക് മടങ്ങിയാല്‍ മൂന്ന് ചാപ്പലുകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കുമെന്നും പരിശുദ്ധ കന്യകയ്ക്ക് സമര്‍പ്പിക്കുമെന്നും അദ്ദേഹം വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. കൊടുങ്കാറ്റ് പെട്ടെന്ന് അവസാനിച്ചു, രാജകുമാരന്‍ ഉടന്‍ തന്നെ തന്റെ നേര്‍ച്ച നിറവേറ്റാന്‍ വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. തന്റെ കോട്ടയ്ക്ക് സമീപം വാഗ്ദാനം ചെയ്ത ചാപ്പലുകളില്‍ ഒന്ന് അദ്ദേഹം നിര്‍മ്മിച്ചു, അത് ഔവര്‍ ലേഡി ഓഫ് മേഴ്‌സി എന്ന് അറിയപ്പെട്ടു കെയ്‌നിനടുത്ത് അദ്ദേഹം മറ്റൊന്ന് നിര്‍മ്മിച്ചു, അതിനെ അദ്ദേഹം നോട്രെഡാം ഡി ലാ ഡെലിവറന്‍സ് എന്ന് വിളിച്ചു, മൂന്നാമത്തേത് ഹോണ്‍ഫഌരിനെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന പീഠഭൂമിയില്‍ നിര്‍മ്മിച്ചു, അതിന് നോട്രെ ഡാം ഡി ഗ്രേസ് എന്ന് പേരിട്ടു.
ഹോണ്‍ഫഌരിനടുത്തുള്ള ഈ ചാപ്പല്‍ താമസിയാതെ തിരക്കേറിയ ഒരു തീര്‍ത്ഥാടന കേന്ദ്രമായി മാറി. 1478 ജനുവരി 28ന് ലൂയി പതിനൊന്നാമന്‍ രാജാവ് നിര്‍മ്മിച്ച ഒരു ആധികാരിക രേഖ പള്ളിയില്‍ ഉണ്ട്, കൂടാതെ ചാപ്പലിന് ഒരു വീട്, കളപ്പുര മുതലായവ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥലം നല്‍കിയിട്ടുണ്ടെന്ന് കാണിക്കുന്ന കത്തുകളും ഉണ്ട്.
1538 സെപ്റ്റംബര്‍ 29ന് ഉണ്ടായ ശക്തമായ ഭൂകമ്പത്തില്‍ ചാപ്പല്‍ ഭാഗികമായി തകര്‍ന്നു, പള്ളിക്കടുത്തുള്ള പാറക്കെട്ടിന്റെ ഒരു ഭാഗം കടല്‍ വിഴുങ്ങി. ഒരു മതിലിന്റെ ഒരു ഭാഗം, ബലിപീഠം, കന്യകാമറിയത്തിന്റെ രൂപം എന്നിവ മാത്രമേ അവശേഷിച്ചിരുന്നുള്ളൂ, എന്നാല്‍ ഈ പ്രത്യേക സ്ഥലത്തോടുള്ള ജനങ്ങളുടെ ഭക്തി കാരണം നിരവധി തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ മുട്ടുകുത്തി പ്രാര്‍ത്ഥിക്കുന്നത് തുടര്‍ന്നു. നിര്‍ഭാഗ്യവശാല്‍ മണ്ണിടിച്ചില്‍ അവസാനിച്ചില്ല, ഒടുവില്‍, 1602ല്‍, വിശ്വാസികള്‍ അവരുടെ ജീവന്‍ നിരന്തരമായ അപകടത്തിലേക്ക് നയിക്കാതിരിക്കാന്‍ വിശുദ്ധമന്ദിരത്തിന്റെ അവസാന അവശിഷ്ടങ്ങളും നീക്കം ചെയ്തു.
വിശ്വാസികള്‍ അവരുടെ ചാപ്പലിന്റെ നഷ്ടത്തില്‍ ഖേദിച്ചു, അവരില്‍ ഒരാളായ ഗോണിയര്‍ പുതിയൊരെണ്ണം പണിയാന്‍ തയ്യാറായി. പഴയ പള്ളിയില്‍ നിന്ന് തെക്ക്പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തേക്ക് നൂറ് അടി അകലെ അദ്ദേഹം പുതിയ ദേവാലയത്തിന്റെ അടിത്തറ കുഴിച്ചു, പക്ഷേ പണമില്ലാത്തതിനാല്‍ പണിമുടങ്ങി. ഹോണ്‍ഫ്‌ലൂര്‍ നിവാസികളില്‍ നിന്നുള്ള വഴിപാടുകള്‍ ബാക്കിയുള്ളവ ചെയ്തു, 1613ല്‍ ചാപ്പല്‍ ഉയര്‍ത്തി. വീതിയുടെ മൂന്നിരട്ടി നീളമുള്ള ഒരു ചെറിയ കെട്ടിടമായിരുന്നു അത്; പുല്ല് മേഞ്ഞതും, ഒറ്റപ്പെട്ടതും, ഒരു ചാപ്പല്‍ എന്നതിനേക്കാള്‍ ഒരു കളപ്പുര പോലെ കാണപ്പെട്ടതുമായിരുന്നു അത്.
1621 മാര്‍ച്ച് 16ന് കപ്പൂച്ചിന്‍സ് അത് കൈവശപ്പെടുത്തി, പഴയ ചാപ്പലിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ അവര്‍ ഒരു വലിയ മരക്കുരിശ് സ്ഥാപിച്ചു. പിന്നീട് അവര്‍ അവിടെ ഒരു കല്‍ക്കുരിശ് സ്ഥാപിക്കുകയും സമീപത്തായി ചാപ്പല്‍ നിര്‍മ്മിക്കുകയും ചെയ്തു.
വിപ്ലവം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടപ്പോള്‍, ഫ്രാന്‍സിലുടനീളം എല്ലാ മതസമൂഹങ്ങളും പിരിച്ചുവിടപ്പെട്ടു. നിരവധി അനുഗ്രഹങ്ങള്‍ സ്വീകരിച്ച വിശ്വസ്തരായ ആളുകള്‍ അവരുടെ വിശുദ്ധമന്ദിരത്തെയും അവിടെ സേവനമനുഷ്ഠിക്കുന്ന മതവിശ്വാസികളെയും സംരക്ഷിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും വിഫലമായി. ഒരു കാലത്ത് ഹോണ്‍ഫ്‌ല്യൂറിന് കപ്പുച്ചിനുകളെ നിലനിര്‍ത്താന്‍ കഴിയുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നു.
മത സമൂഹങ്ങളെ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ, കപ്പൂച്ചിനുകളില്‍ നിന്ന് ഞങ്ങള്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്ന ഗണ്യമായ ആശ്വാസം നഷ്ടപ്പെടുമെന്ന് ഞങ്ങള്‍ ഭയപ്പെടുന്നു,’ ഹര്‍ജിക്കാര്‍ പറഞ്ഞു, ‘ഈ മനുഷ്യര്‍ എല്ലായ്‌പ്പോഴും മതഭക്തരാണ്, നഗരത്തിന്റെയും അയല്‍രാജ്യത്തിന്റെയും നന്മയ്ക്കായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു, അവരുടെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങളുടെ സത്യസന്ധതയും പ്രവൃത്തികളുടെ നീതിയും വഴി അവര്‍ പൊതുജനങ്ങളുടെ ആദരവും വിശ്വാസവും നേടിയിട്ടുണ്ട്. പരിശുദ്ധ കന്യകയുടെ പ്രാര്‍ത്ഥനയ്ക്കായി തീരത്ത് ഒരു ചെറിയ ചാപ്പല്‍ അവര്‍ക്ക് ഉണ്ട്, അത് രാജ്യമെമ്പാടും വലിയ ബഹുമാനത്തോടെയാണ് കാണുന്നത്, അതിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനായി ഞങ്ങള്‍ അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നു.’
ദേശീയ അസംബ്ലിക്ക് ഇങ്ങനെ നിവേദനം അയച്ചുവെങ്കിലും അവര്‍ അത് നിരസിച്ചു. ചാപ്പല്‍ കൊള്ളയടിക്കുകയും ഒരു മദ്യശാലയാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു. പഴയ പ്രതിമ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. ഇപ്പോള്‍ വാണിജ്യ സമൃദ്ധിയുടെ വേലിയേറ്റങ്ങള്‍ ആളുകളെ ആശ്വസിപ്പിക്കാനും നഗരത്തിന്റെയും ലാ ഹാവ്രെ തുറമുഖത്തിന്റെയും വികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാനും എത്തിയിരിക്കുന്നു. സമൃദ്ധിക്കൊപ്പം ഉണ്ടാകുന്ന എല്ലാത്തരം ദുരിതങ്ങളും, അതോടൊപ്പം ഉണ്ടാകുന്ന മനോവീര്യത്തകര്‍ച്ചയും കണക്കിലെടുക്കാതെ, സമ്പത്തിലും ജനസംഖ്യയിലും വര്‍ദ്ധിച്ചുവരുന്ന ഒരു സമ്പന്ന നഗരത്തിന്റെ എല്ലാ ലക്ഷണങ്ങളും ഹാന്‍ഫ്‌ലറില്‍ ഉണ്ട്. വാണിജ്യ മേഖലയില്‍ ഊഹക്കച്ചവടക്കാര്‍ മത്സരിക്കുന്ന ബിസിനസ്സിന്റെ കേന്ദ്രമാണ് ലാ ഹാവ്രെ. അവിടെ അവര്‍ നിരന്തരം തങ്ങളുടെ സമ്പത്ത് സമ്പാദിക്കുകയും പരസ്പരം നാശത്തിന് സംഭാവന നല്‍കുകയും ചെയ്യുന്നു. പരിശുദ്ധ കന്യകയുടെ സഹായമില്ലാതെ, ആശ്വാസത്തിന് ഇനി ഒരു പ്രതീക്ഷയും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.
1887 ജൂലൈയില്‍, ഹോണ്‍ഫ്‌ലൂറില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 5 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെയുള്ള ഈ വിദൂര ചാപ്പലില്‍, വിശുദ്ധ കൊച്ചുത്രേസ്യ തന്റെ പിതാവിനോടും സഹോദരി സെലിനോടും ഒപ്പം മഠത്തില്‍ പ്രവേശിക്കുന്നതിന് മുമ്പായി മാതാവിനോട് പ്രാര്‍ത്ഥിക്കാന്‍ വന്നിട്ടുണ്ട്.
